Wikłacz złotogłowy i Kościół

 

 

  Tym razem nie będę przynudzał o ewolucjonizmie biologicznym. Miłośników Inteligentnego Projektu i tak nie przekonam, tym bardziej kreacjonistów. Zatem porozmawiajmy o ewolucji kulturowej, której obecnie jesteśmy naocznymi świadkami. Najpierw porównajcie te dwie budowle.

  Pomyśleć, że pierwszą zbudował niepozorny ptaszek (skojarz z ptasim móżdżkiem) wielkości naszego wróbla, drugą rozumny człowiek. Powiem wręcz, że jest gorzej. Ten wikłacz złotogłowy właściwie nie powinien tego gniazda zbudować. Gdy przychodzi na świat, nie wie jak to gniazdo jest zbudowane, gdy nadejdzie jego czas, buduje je bez podręcznika i kilkuletnich studiów architektonicznych pod kierunkiem profesorów. Człowiek postawi zaś tylko taki szałas mimo nabytej wiedzy, jeśli nie ma innego materiału, narzędzi i odpowiednich pomocników. Oczywiście nie wyciągajcie zbyt pochopnych wniosków z tego przykładu. W końcu człowiek może się pochwalić taką budowlą jak Al Hamra w Kuwejcie. 

  W czym więc rzecz, gdzie w tym ukryty jest haczyk? Ano właśnie w ewolucji kulturowej. Wikłacz złotogłowy ma tworzenie konstrukcji gniazda w genach. Nie musi niczego wymyślać, ani się uczyć. Tyle, że przez to nie wymyśli nic nowego. Gniazda, choć czasami różnią się kształtem, oparte są na tej samej zasadzie budowania. I tak już pewnie dziesiątki tysięcy lat. Tymczasem człowiek rodzi się niemal jak tabula rasa, wszystkiego musi się uczyć, a jak się nauczy, może kombinować dalej i dalej. I kombinuje, przy czym warto zwrócić uwagę na fakt, że tak gdzieś od dwóch wieków kombinuje w postępie geometrycznym. Ciężkie i czasami upiorne budowle gotyckie, później renesansowe, z przerostem mało funkcjonalnych ozdobników, zastępuje czymś finezyjnym, czymś, co na nasz wciąż tradycyjny rozum powinno się natychmiast zawalić. Warto też zwrócić uwagę na jeszcze jeden zdumiewający fakt kulturowej ewolucji. Do niedawna siwizna starego człowieka kojarzyła się z autorytetem, skarbnicą wiedzy i doświadczeń, strażnikiem tradycji i co tam by jeszcze nie napisać, od którego młodzi mogli się wiele nauczyć. Ale w końcu nastał czas by opuścić plemiona zbieracko-łowieckie, w których spędziliśmy 95 procent naszej egzystencji jako gatunek. Wprawdzie wciąż w nas tkwią instynkty ludów pierwotnych, niemniej dziś już częściej polegamy na smartfonach niż na siwych starcach. Tysiącletnie tradycje coraz bardziej zaczynają nam ciążyć i coraz mniej pasują do dzisiejszego świata. Przez to dziś, w dobie postępu technologicznego, to stary człowiek musi młodego prosić o pomoc. Jeśli jest jeszcze sprawny intelektualnie i manualnie wiele się dowie od znacznie młodszego pokolenia. Na pewno nie będzie podejrzliwie zaglądał do lodówki, czy mu ktoś prądu nie kradnie i właściwie nie ma czego żałować.  

  No dobrze, ale co wspólnego ma z tym Kościół zawarty w tytule? Posługując się alegorią, ulubioną formą narracji biblijnej, powiem nie bez wzniosłej finezji – dziś Kościół jest jak ów wikłacz złotogłowy. Odziani w złote czapki hierarchowie lubią wikłać nam życie, gdyż są wrogami postępu. Choć jednocześnie złego słowa nie powiem, niektóre starożytne budowle sakralne są naprawdę piękne, co podziwiam w relacjach z różnych turów kolarskich. Tyle, że tu postępu nie widać, gdy dla odmiany pokazują współczesne kościoły, które coraz częściej kojarzą mi się z szałasami, w dodatku coraz bardziej pustymi. A przecież nie tylko o architekturę tu chodzi, liczy się przede wszystkim szeroko rozumiana ewolucja kulturalna i intelektualna.

 

 

Przypisy:
całość na podstawie artykułu o ewolucji: https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,27512794,z-ewolucyjnego-punktu-widzenia-minister-czarnek-jest-na-straconej.html#S.W-K.C-B.4-L.1.maly